SABAH STRATEJİSİ
Net bir katalizör bulmakta zorlanan küresel piyasalarda nötr risk iştahı devam ediyor. ABD ve Avrupa vadelileri bu sabah yatay. Pariteler de sakin. Çin’de beklentilerin altında kalan verilerin izlendiği Asya’da ise Japonya hariç MSCI Asya Pasifik endeksinde yaklaşık %0,4 oranında yükseliş gözleniyor. Veri tarafında, ABD’de bugün açıklanacak ve talebin seyrine ilişkin sinyal verecek olan nisan ayı perakende satış rakamları oynaklık yaratabilir. Almanya’da ise mayıs ayı ZEW cari koşullar ve beklentiler endeksleri açıklanacak. Öte yandan, ABD’de borçlanma tavanının yükseltilmesine yönelik görüşmelerin de bir taraftan bugün tekrar başlanması bekleniyor. Yurtiçinde ise haftaya başlarken seçim ile ilgili gelişmeler izlenirken, BIST100 endeksi sert satışlarla devre keserek açıldı. Sonrasında toparlanma isteği gözlense de endeks negatif bölgeden kurtulamadı ve seans sonuna doğru artan satışla birlikte BIST100 günü %6,14 düşüşle 4.501 seviyesinden tamamladı. Bankacılık, Holding ve Gıda perakendelerinde satışlar daha yüksek orandaydı. Söz konusu sektörlerde satış baskısı bugün de devam edebilir ve bu da endeksi aşağıya çekmeye devam edebilir. Endeks, daha önce destek olarak çalışan ve halihazırda 4.424 seviyesinden geçen 200 günlük ortalamanın altına sarkabilir ve gün içerisinde bu ortalamanın altında kalabilir.
MAKROEKONOMİ
ABD’de imalat sanayinin gidişatına ilişkin sinyal veren New York Fed Empire State imalat sanayi endeksi mayıs ayı verisi, 10,8’den -31,8 seviyesine beklentilerin (-4) belirgin şekilde üzerinde gerileyerek yeniden daralma bölgesine geçti ve son dört ayın en düşük seviyesinde gerçekleşti. Detaylara bakıldığında endeksin düşüşünde, cari duruma ilişkin yeni siparişler, sevkiyat ve istihdam endekslerindeki düşüşler belirleyici olurken, gelecek altı aylık döneme ilişkin yeni siparişler ve sevkiyat endekslerinde artışlar görüldü ve istihdam endeksinde ise gerileme kaydedildi. Gelecek döneme ilişkin sermaye harcama endeksinin sıfır eşik seviyesine gerilemesi ise firmaların yatırım planlarına ilişkin zayıflama sinyali verdi.
Euro Bölgesi’nde mart ayı sanayi üretimi, aylık bazda %4,1 oranında düşüşle beklentilerin (%2,4 düşüş) üzerinde daralma kaydederken, yıllık bazda ise %2 artıştan %1,4 düşüşe geçti. Detaylara bakıldığında, martta sanayi üretimindeki düşüşte sermaye mallarının üretimindeki %15,4’lük sert düşüş belirleyici olurken, ara malları (%1,8 düşüş), enerji (%0,9 düşüş) ve dayanıksız tüketim malları üretiminde de (%0,8 düşüş) düşüşler gözlendi. Özellikle, ECB’nin faiz artışlarına devam etmesinin beklenmesiyle sanayi üretiminin önümüzdeki dönemde baskı altında kalması bekleniyor.
Yurt içinde ise, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından nisan ayı Merkezi Yönetim bütçe dengesi verisi yayınlandı. Bütçe dengesi, nisan ayında aylık bazda bütçe gelirlerindeki %6,6 oranındaki azalışın yanında bütçe giderlerindeki aylık %19,9 artışın etkisiyle aylık 132,5 milyar TL açık verdi ve böylece mart ayındaki 47,2 milyar TL’lik açığa göre belirgin artış kaydetti. Aylık bütçe açığı şubat ayında 170,6 milyar TL ile rekor seviyede kaydedilmişti, ocak ayında ise 32,2 milyar TL açık verilmişti, 2022 yılı Nisan ayında ise 50,2 milyar TL açık verilmişti. 12 aylık kümülatif bütçe açığı ise, nisanda 419,9 milyar TL’den 502,2 milyar TL’ye yükselirken, bütçe açığı/GSYH oranı da %2,8 seviyesinden %3,3’e yükseldi. (GSYH için 2022 yılı 4. çeyrek kümülatif verileri baz alındı). OVP’de bütçe açığı/GSYH oranı, 2023 yılı için %3,5 seviyesinde tahmin edilmekte.
- Yıllık bazda bakıldığında ise, bütçe giderlerinin artış hızı mart ayındaki %48,5’ten nisan ayında %86,9 seviyesine güçlü yükseliş sergilerken (faiz hariç giderlerin artış hızı %45,9’dan %87,5’e ve faiz giderlerinin artış hızı %67,3’ten %80,3’e yükselirken), bütçe gelirlerinin artış hızı ise %83,9’dan %63,3 seviyesine hız kesti (vergi gelirlerinin artış hızı %55,9’dan %70,8’e yükselmesine karşın mart ayında TCMB’nin, Hazine’ye kar transferinin etkisinin nisan ayında devreden çıkmasıyla vergi dışı gelirler %209’den %26,7 seviyesine sert yavaşladı). Vergi gelirlerinde, özellikle Dahilde Alınan KDV gelirlerinin yıllık artış hızının güçlü seyreden iç taleple %30,7’den %148,7’ye belirgin yükseldiği görülürken, kurumlar vergisi gelirlerinde (%113,2 artış) ve damga vergisi gelirlerinde (%102,6 artış) güçlü artışlar gözlendi.
- Nisan ayında gelirlere bakıldığında, aylık bazda vergi gelirleri %17,2 oranında artarken, vergi dışı gelirler ise martta aylık %125 oranında güçlü artışın ardından nisanda aylık %60 oranında sert düşüş sergiledi. Nisanda vergi gelirlerindeki artışta, özellikle kurumlar vergisindeki (%573,2 artış) ve dahilde alınan KDV gelirlerindeki (%247,7 artış) güçlü artışlar öne çıktı. Depremlerin ardından etkilenen bölgelerde vergi tahsilatlarının ertelenmesi nedeniyle martta aylık bazda kurumlar vergisinde (%69 düşüş) ve dahilde alınan KDV gelirlerinde (%60,7 düşüş) sert düşüşler görülmüştü. Öte yandan, nisanda BSMV, gelir vergisi, ÖTV ve damga vergisi gelirlerinde aylık çift haneli artışlar (%10-%32 arasında artışlar) gözlendi. Buna karşın nisanda ithalde alınan KDV ve harçlar gelirlerindeki düşüşler, vergi gelirlerindeki artışı sınırlandırdı.
- Vergi dışı gelirlerdeki sert düşüşte ise, mart ayında “Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri” altında “Hazine Portföyü ve İştirak Gelirleri”ndeki “Kamu Bankalarından Elde Edilen Temettü Gelirleri” keleminde TCMB’nin, Hazine’ye kar transferiyle oluşan 40 milyar TL’lik büyük artışın nisan ayında devreden çıkması belirleyici oldu. Öte yandan, “Sermaye Gelirleri” altında özelleştirme gelirlerini gösteren “Diğer Sermaye Satış Gelirleri” alt kaleminde 3 milyar TL’lik düşüş dikkat çekmekte.
- Nisan ayında giderlere bakıldığında ise, aylık bazda faiz hariç giderler %26,6 artarken, faiz giderlerinin ise %23,5 oranında düşüş kaydetmesi bütçe giderlerindeki artışı sınırlandırdı. Faiz hariç giderlerdeki artışta, özellikle cari transferlerdeki (%40,1 artış), sermaye giderlerindeki (%48,7 artış), sermaye transferlerindeki (%107,5 artış) ve borç verme giderlerindeki (%64,1 artış) güçlü artışlar belirleyici oldu.
- Yılın ilk dört aylık döneminde OVP’deki bütçe gelirleri hedefinin %27,9’u gerçekleşirken, bütçe giderlerinin ise %32,3’üne ulaşıldı, ilk dört ayda toplam 382,5 milyar TL’lik bütçe açığı rakamıyla birlikte bütçe açığı hedefinin ise %58’ine ulaşılmış oldu.
Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,
ABD tarafında, üretimin seyrine ilişkin olarak nisan ayı sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı verileri TSİ 15.30’da takip edilecek. Sanayi üretimi, martta aylık bazda %0,4 oranında artışla beklentilerin üzerinde artış kaydetmişti ve böylece yükselişini üçüncü aya taşımıştı. Detaylara bakıldığında ise, sanayi üretimindeki artışta, kamu hizmetleri üretiminin belirleyici olduğu ve imalat sanayinin beklentilerin üzerinde gerileyerek zayıfladığı görülmüştü. Buna göre, martta imalat sanayi üretimi ve madencilik sektörü üretimi aylık %0,5 gerilerken, kamu hizmetleri üretimi ise %8,4 oranında güçlü artış kaydetmişti. Kapasite kullanım oranı ise martta %79,6’dan %79,8 seviyesine hafif yükselmişti. Nisanda ise sanayi üretiminin aylık %0 artışla durağan seyretmesi ve kapasite kullanım oranının da %79,8’den %79,7 seviyesine hafif gerilemesi bekleniyor.
Öte yandan, ABD’de iç talebin seyrine ilişkin sinyal verecek olan perakende satışlar nisan ayı verisi TSİ 15.30’da açıklanacak. Mart ayında perakende satışlar, bankacılık sektöründe yaşanan iflasların ardından piyasalarda dalgalanmaların yaşanmasıyla, aylık bazda %0,6 gerileyerek beklentilerin üzerinde düşüş kaydetmişti ve böylece düşüşünü ikinci aya taşımıştı. Öte yandan, artan borçlanma maliyetlerinin tüketim harcamalarını baskıladığı gözlenmekteydi.
Ayrıca Almanya’da ekonominin seyrine ve gelecek döneme ışık tutacak olan mayıs ayı ZEW cari koşullar ve beklentiler endeksleri TSİ 12’de açıklanacak. Nisanda ZEW cari koşullar endeksi -46,5’ten -32,5’e beklentilerin üzerinde toparlanma sergilerken, beklentiler endeksi ise hafif artış beklentilerine karşın ABD’deki banka iflaslarının ardından küresel çapta yaşanan dalgalanmanın ardından bankacılık sektörüne yönelik devam eden endişelerin etkisiyle 13’ten 4,1 seviyesine gerileyerek bu yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmişti. Özellikle anket katılımcılarının, bankacılık sektörüne yönelik endişelerin etkisiyle, bankaların kredi vermede daha temkinli olmalarını bekledikleri, yüksek seyreden enflasyon ve küresel çapta kısıtlayıcı para politikasının da ekonomi üzerinde baskı oluşturduğunu belirttikleri gözlenmişti. Mayısta ise ECB’nin faiz artışlarına devam etmesi ve gelecek dönemde de faiz artışlarının süreceğine işaret etmesinin etkisiyle ZEW cari koşullar endeksinin -32,5’ten -37 seviyesine gerilemesi ve beklentiler endeksinin ise 4,1’den -5 seviyesine gerileyerek negatif bölgeye geçmesi bekleniyor.
Bunun yanında, Euro Bölgesi’nde bu yılın ilk çeyreğine ilişkin GSYH büyümesi revize verileri TSİ 12’de açıklanacak. Geçen yılın son çeyreğinde yüksek seyreden enflasyon, devam eden enerji krizi ve ECB’nin faiz artırımlarıyla birlikte sıkılaşan finansal koşulların etkisiyle çeyreklik bazda Euro Bölgesi ekonomisi %0 büyüme sergileyerek durağan seyre geçmenin ardından bu yılın ilk çeyreğinde %0,1 oranı ile beklentilerin (%0,2 büyüme) altında büyüme kaydetmişti.
Diğer yandan, küresel ticaretin görünümüne ilişkin de sinyal verecek olan Euro Bölgesi mart ayı dış ticaret verileri TSİ 12’de açıklanacak. Bölgede ocak ayı dış ticaret dengesi, aylık bazda -31,6 milyar Euro seviyesinde açık vermesinin ardından şubat ayında aylık bazda 4,6 milyar Euro fazla vererek Temmuz 2021’den bu yana ilk kez dış ticaret fazlası kaydetmişti.
Ayrıca TSİ 15.15’te Cleveland Fed Başkanı Mester’in, TSİ 17’de Fed Başkan Yardımcısı Barr’ın ve New York Fed Başkanı Williams’ın, TSİ 22.15’te Dallas Fed Başkanı Logan’ın ve TSİ 17’de ECB Başkanı Lagarde’ın konuşmaları, Fed’in ve ECB’nin para politikasına yönelik olası yeni sinyaller bakımından yakından takip edilecek.
Yurt içinde ise, TSİ 10’da TÜİK tarafından nisan ayı konut satışları verileri yayınlanacak. Toplam konut satışları, ocakta aylık %53 düşüşün ve şubatta %18,1 düşüşün ardından martta aylık %31,8 artışla kısmi toparlanarak 105.476 adet seviyesinde gerçekleşmişti, bunun yanında yıllık bazda martta %21,4 oranında gerileyerek düşüşünü ikinci aya taşımıştı. Ayrıca mart ayı konut satışları verisi, tarihsel olarak mart ayları ortalamasının (111.776 adet) da altında gerçekleşmişti. Bunun yanında, yabancılara yapılan konut satışları ise aylık bazda ocakta %34,8 düşüşün ve şubatta %19,5 düşüşün ardından martta aylık %1,9 oranında hafif artış kaydetmişti, yıllık bazda ise %38,7 oranında düşüşle son dokuz ayda gerilemeyi sürdürmüştü.
Ayrıca TSİ 10’da TCMB tarafından mart ayına ilişkin özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu istatistikleri yayınlanacak. Bunun yanında, TSİ 10’da TÜİK tarafından nisan ayı tarım ürünleri üretici fiyat endeksi açıklanacak.
ŞİRKET HABERLERİ
Global Yatırım Holding (GLYHO, Sınırlı Pozitif): Nisan 2023’te şirket limanlarına gelen gemi sayısı 2022 yılı Nisan ayının %14 üzerinde gerçekleşirken, yolcu hareketleri de 2023 yılı Nisan ayında 2022 Nisan seviyesinin %86 üzerinde gerçekleşmiştir. Limanlara gelen gemilerin doluluk oranları konsolide bazda Mart 2023`te %104,5 olarak gerçekleşmiştir.
Pegasus Hava Taşımacılığı (PGSUS, Nötr): Nisan ayı yolcu sayısı 2,4mn kişi ile 2022’nin aynı döneminin %35 üzerinde gerçeklemiştir. Yolcu doluluk oranı ise 2022’ye göre 3,9 puan artışla %80,5’i göstermiştir. 2023’ün ilk 4 ayında yolcu sayısı 2022’nin aynı dönemine göre %31 artışla 8,7mn seviyesinde gerçekleşmiştir. İlgili dönemin yolcu doluluk oranı ise 2022 dönemine göre 3,6 puan artışla %83,3’ü göstermiştir.
Türkiye Vakıflar Bankası (VAKBN, Nötr): Vakıfbank’ın 2023 yılının ilk çeyreğindeki net dönem karı bir önceki çeyreğe göre %46,4 oranında azalarak 4.503mn TL’ye gerilemiştir. Bizim beklentimiz 4.470mn TL iken, piyasanın ortalama kar beklentisi 4.395mn TL idi. Banka’nın yıllık olarak karı ise %50 oranında artış göstermiştir.
Öte yandan Banka, 20 ülkeden 36 bankanın katılımıyla 189,5mn USD ve 575,5mn EUR olmak üzere toplam 825mn USD tutarında sendikasyon kredisi sağlamıştır. 367 gün vadeli kredinin toplam maliyeti USD kısmı için SOFR + %4,25 ve EUR kısmı için Euribor + %4 olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu işlemde Abu Dhabi Commercial Bank PJSC, Emirates NBD Capital Limited ve Mashreqbank PSC ortak koordinatör bankalar ve Mashreqbank PSC, Sumitomo Mitsui Banking Corporation ve Standard Chartered Bank ortak sürdürülebilirlik kapsamındaki koordinatör bankalar olarak görev alırken Emirates NBD Bank (P.J.S.C.) ise ajan banka olarak görev almıştır.
SEKTÖR HABERLERİ
Bankacılık: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası menkul kıymet tesisine ilişkin uygulama talimatında değişikliğe giderek belirli bir limitin üzerinde kişisel kredi kartlarıyla yapılan nakit çekimi ve kuyum harcamalarının kredi türüne göre yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasına karar verildiğini duyurdu. Kaynak: Bloomberght
Tarım: Türkiye’nin tarım sektörü, 11 milyar 175 milyon dolarla tüm zamanların en yüksek ocak-nisan ihracat rakamına ulaştı. Yılın ilk 4 ayında 2022’nin aynı dönemine göre yüzde 1,6 artan tarım ihracatı, Türkiye’nin toplam dış satımından yüzde 13,8 pay aldı. Kaynak: AA
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Anadolu Isuzu (ASUZU): Şirket, Fransa distribütörü Fast Concept Car’dan 9,2 milyon € tutarında ve İsrail distribütörü Universal Truck’tan 10,6 milyon € tutarında midibüs ve otobüs siparişi almıştır. Söz konusu araçlar 2023 yılı sonuna kadar teslim edilecektir.
Çuhadaroğlu Metal (CUSAN): Şirket’in bağlı ortaklığı olan Çuhadaroğlu Alüminyum Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin mevcut faaliyetlerine ek olarak, “endüstriyel alüminyum profil işleme” faaliyetine başlamasına karar verilmiştir. Bu kapsamda çeşitli sektörlerin (inşaat, enerji, otomotiv, savunma, beyaz eşya vb.) işlenmiş endüstriyel profil taleplerinin karşılanması planlandığı, halihazırda 135bin EUR bedelli robotik kaynak makinası temin edildiği açıklanmıştır.
Söz konusu yeni faaliyetin Grubun cirosuna yıllık 6mn EUR katkı sağlaması, satışların %20’sinin yurtiçi pazara, %80’inin ise ihracat pazarlarına gerçekleştirilmesinin hedeflendiği paylaşılmıştır.
Kocaer Çelik (KCAER): 11.05.2023 tarihli özel durum açıklaması ile duyurulan, Aydem Yenilenebilir Enerji’ye ait Aydın, Kuyucak’daki, Horsunlu-Ortakçı Köyü’nde bulunan Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Su J-443 ruhsatının şirkete devri gerçekleşmiştir. Şirket, mevcut GES’ler ile yılda 15mn kWh olan elektrik üretimi Horsunlu Jeo Termal santral birinci faz yatırımlarının tamamlanmasının ardından eklenecek tahmini 45mn kWh üretim ile toplam 60mn kWh’a ulaştırmayı ve tüketimin tamamını kendi santrallerinden sağlayacak seviyeye gelmeyi hedeflemektedir.
Koleksiyon Mobilya (KLSYN): Şirket, pazar payı artışı sağlamak amacıyla Mılo Design adlı şirket ile Birleşik Arap Emirlikleri (Dubai) bölge ülkelerini kapsayan satış ve pazarlama faaliyetleri için işbirliğine başlamıştır. Ana distribütörlük kapsamında, tamamı Koleksiyon ürünlerini sergilemek üzere tasarlanan showroom, Koleksiyon By Mılo markası adı altında Eylül 2023’de faaliyete geçecektir. Söz konusu işbirliğinin Şirket cirosuna olumlu katkı sağlamasının beklendiği açıklanmıştır.
Naturel Enerji (NATEN): Şirketin güneş enerji santralleri anahtar teslimi müteahhitlik faaliyetleri kapsamında, İzmir İstinye Park AVM ve Orjin Maslak İş Merkezi’nin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak üzere Naturel Yenilenebilir Enerji ile Orjin Gayrimenkul arasında “Anahtar Teslim Arazi Tipi Öztüketim Güneş Enerji Santrali” kurulumu sözleşmesi imzalanmıştır. İlgili sözleşme projenin arazi geliştirmesi, proje geliştirmesi, lisanslama, ÇED ve imar süreçleri dahil uçtan uca tüm süreçlerini kapsamaktadır. Söz konusu yatırım ile güneş enerjisinden elektrik üretimi sağlanırken aynı zamanda karbon emisyonunun azalmasına da büyük katkıda bulunulacaktır. Sözleşme bedeli KDV hariç 29,5mn USD USD’dir (580,3mn TL+KDV).
Papilon Savunma (PAPIL): Şirket, T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Daire Başkanlığı ile Türkiye genelinde kullanılmakta olan Otomatik Parmak ve Avuç İzi Teşhis Sisteminin (Papilon Apfıs) Parçalı Bakım ve Onarımı İşi kapsamında 31.12.2023 tarihine kadar devam edecek olan 17mn TL+KDV tutarlı sözleşme imzalamıştır.
Sanica Isı (SNICA): Şirket, bayisi Energypark Mühendislik Müşavirlik ile 84mn TL tutarında boru radyatör ve kombi ürünleri ile ilgili satış sözleşmesi imzalamıştır. Ürün teslimatlarının 2023 yılı sonuna kadar gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Türk İlaç (TRILC): Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü 4.Nolu Satınalma Dairesi Başkanlığı tarafından açılan Tıbbi Beşeri İlaç alım ihalesi TURKFLEKS markası ile 37,6mn TL (KDV hariç) tutarla ortaklık uhdesinde kalmıştır.
FAİZ PİYASALARI
Pazartesi günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %9,05’ten %8,89 seviyesine geriledi. TCMB dün 55,8 milyar TL’lik (%8,50’den, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Ayrıca BİST’te kotasyon yoluyla 118,5 milyar TL (%10’dan, 1 gün vadeli) kullandırdı. Toplam fonlama tutarı ise 337,8 milyar TL oldu.
Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisi genelinde faizlerde düşüşler görüldü. Buna göre, kısa vadeli tarafta 650 baz puana varan düşüşler görülürken, orta ve uzun vadeli tarafta 760 baz puana yaklaşan düşüşler gözlendi.
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi