SABAH STRATEJİSİ
Dün ABD’de takip edilen zayıf makro verilerle birlikte ABD borsaları günü ekside kapattılar. Bu sabah da ABD vadelilerinde zayıflık devam ederken, Asya borsaları negatif bölgede seyrediyorlar. Ekonomik verilerin piyasalar üzerinde etkisini gösterdiği ortamda bugün TSİ 15.30’da ABD’de açıklanacak haftalık işsizlik maaşı başvuruları verisi öne çıkıyor. Diğer yandan, dün sert bir yükseliş kaydeden Dolar endeksi bu sabah da yukarı yönlü eğilimini korurken, Dolar endeksi (DXY) 100 seviyesine yaklaşmış durumda. Gelişmekte Olan Ülke para birimlerindeki baskı da devam ediyor. Dün Dolar karşısında %1,4 oranında değer kaybeden TL ise bu sabah yatay bir görüntü sergilese de, Gelişmekte Olan Ülkelere yönelik algı, Dolar’daki dirençli görüntü ve zayıf risk iştahı TL’de tekrar baskı oluşturabilir. Bu kapsamda, BIST100 endeksi de gün içerisinde zayıf bir görüntü sergileyebilir.
MAKROEKONOMİ
Şirket karları ve dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de açıklanan makro verilerin koronavirüs salgınından negatif bir şekilde etkilendiğinin bir kez daha hatırlanması sonrası risk iştahı baskı altında kalıyor ve bugün de borsalar satıcılı seyrini sürdürüyor. ABD’de mart ayına ilişkin veriler 2008 krizinden çok daha kötü resim çizerken, nisan ayına ait öncü göstergeler verilerdeki kötüleşmenin sürebileceğine işaret ediyor. IMF’nin Büyük Bunalım’dan bu yana en derin resesyon olacağı uyarısında bulunması da aslında risk iştahını arka planda baskılayan faktörlerden. IMF bugün de, “benzeri görülmemiş” salgınla Asya’da ekonomik büyümenin 60 yıldır ilk kez durma noktasına gelebileceğini söyledi. IMF, Japonya’yı da negatif faizlerin derinleştirilmesine karşı uyardı.
ABD ekonomisinin ne kadar kapalı kalacağı bir yandan tartışılırken, Trump, ABD’de vakaların zirve noktasını görerek düşüşe geçmeye başladığını belirtti ve Trump’ın bugün kuralları gevşetmek için birtakım açıklamalar yapması bekleniyor. ABD verilerinin de etkisiyle talep azalışının fiyatlanmasının sürdürülmesi ve OPEC+’ın arz kısıntısı anlaşmasına rağmen arz fazlasının sürmesinin de etkisiyle petrol fiyatları dün keskin düşerken, Uluslararası Enerji Ajansı’na göre küresel petrol talebi, bu yıl %9 ile rekor düşüş kaydedecek. Çin’de salgının etkisinin gevşemesiyle iyi haberler de geliyor. Ülkede yeni konut fiyatları, mart ayında tekrar büyümeye döndü. Pandeminin ekonomiler üzerinde yarattığı tahribat hakkında bilgi almayı sürdürmek için bugün ABD’de işsizlik maaş başvurularını ve yarın da Çin verilerini izleyeceğiz.
- ABD’de perakende satışlar martta %8,7 düştü ki son küresel krizde görülen en yüksek rakamın 2 katından fazla. Ekonominin katalizörü olan tüketici tarafı baskı altında ve ekonominin tekrar ne zaman açılacağı da belirsiz. Veriye bakıldığında tüketicilerin azalan gelirleriyle lüks denebilecek ürünlerden temel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneldiği görülmekte. Bu bağlamda salgın sonrası oto satışları ve gaz istasyonları alışverişleri önemli düşüş göstermekte fakat market, online satış, eczane gibi daha temel ihtiyaçlara yönelik satışlarda artış görülmekte. Ekonominin kapalı kalmasıyla nisan ayında da benzer bir resim görmemiz olası.
- ABD’de mart ayı sanayi üretimi de aylık %5,4 düştü. Bu rakam 1946’dan beri görülen en büyük düşüş. Nisan ayında da resmin pek fazla değişmesi beklenmemekte zira öncü göstergelerden nisan ayına ilişkin açıklanan New York Fed imalat endeksi -78,2’ye geriledi ki beklenti -35’ti. Kapasite kullanım oranı verisi de %77’den %72,7’ye geriledi, ki bu rakam da küresel kriz döneminden bile düşük.
Bugün TSİ 15.30’da ABD’de 11 Nisan haftasına ilişkin işsizlik maaşı başvuruları verisi izlenecek. Son 3 haftadaki toplam başvuruların sayısı 16 milyonu aşmıştı. 11 Nisan haftasına ilişkin yeni işsizlik başvurularının ise önceki haftalardaki rekor seviyelere göre kısmi azalsa da 5,5 milyon kişi artış göstermesi bekleniyor. Euro Bölgesi’nde ise TSİ 12’de mart ayı sanayi üretimi verisi takip edilecek. Kasım 2018’den bu yana küresel ticaret gerilimleri ve Brexit belirsizliğiyle yıllık bazda negatif bölgede seyreden sanayi üretiminin, bu kez de koronavirüs salgını nedeniyle düşüşünü sürdürmesi bekleniyor.
Bugün yurt içinde haftalık para banka, menkul kıymet ve rezerv istatistikleri ile özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu gelişmelerini izleyeceğiz.
- TCMB Analitik Bilanço verisine göre 10 Nisan haftasında dış varlıklar 91,6 milyar USD seviyesinden 90,9 milyar USD seviyesine gerileyerek 0,7 milyar USD azaldı. Bunun neticesinde toplam rezervin 89,6 milyar USD seviyesinden 88,9 milyar USD seviyesine gerilediğini tahmin ediyoruz ki 16 Kasım 2018’den beri görülen en düşük rakam. Zorunlu karşılık rakamlarına baktığımızda ise 58,7 milyar USD seviyesinden 58,9 milyar USD seviyesine gelerek 0,2 milyar USD arttı. Toplam rezervdeki değişimden zorunlu karşılıktaki değişimi çıkardığımızda net rezervdeki değişime yaklaşık ulaşıyoruz. Buna göre net uluslararası rezervin 0,9 milyar USD azalarak 27,1 milyar USD seviyesinden 26,3 milyar USD seviyesine gerilediğini öngörmekteyiz ki 24 Mayıs 2019’dan beri en düşük rakam. Bu hafta TCMB kendi düzenlediği ihalelerden rezerve 1,7 milyar USD’lik katkı sağladı. 8 Nisan tarihli altın kira sertifikası ve altın tahvili itfalarının da cüzi miktarda negatif etki yaptığını düşünmekteyiz.
Bütçe dengesi, mart ayında 43,7 milyar TL açık vererek 2019 yılı Mart ayındaki 24,5 milyar TL açıktan fazla gerçekleşti. 12 aylık kümülatif bütçe açığı, 97,9 milyar TL’den 117,1 milyar TL’ye yükseldi. Bütçe açığının GSYH’ye oranı ise %2,3 seviyesinden %2,7 seviyesine doğru hızlandı. Hazine nakit dengesi mart ayında 40 milyar TL açık vermişti, bütçe dengesi de bu rakama yakın gerçekleşti.
- Koronavirüs salgınının etkisiyle yavaşlamaya başlayan ekonomik aktivite ve 6 ay ertelenen bazı vergilerin ilk etkisini gelirler kaleminde görüyoruz. Ötelenen tahsilatlarla vergi gelirleri yıllık %10 gerilemiş durumda. Harcamalar kısmında ise faiz harcamalarındaki düşüşe karşın faiz dışı harcamalarda artış göze çarpıyor. Salgınla bağlantılı olarak örneğin tıbbi malzeme ve ilaç alımları yıllık %926 artmış. Bununla birlikte faiz dışı harcamalardaki %18’lik artışın sınırlı olduğunu düşünüyoruz. Zira geçen yıl faiz dışı harcamalar ortalama %21 yükselmişti. Dolayısıyla harcamalardaki artışın ortalamaya yakın bir resim çizdiğini görüyoruz.
- İlk 3 ayın performansına baktığımızda geçtiğimiz seneye göre daha iyi bir resme sahibiz. 2019 yılının ilk 3 ayında 36,1 milyar TL olan bütçe açığı, bu sene aynı dönemde 29,6 milyar TL’de bulunuyor.
Salgına karşı senkronize biçimde verilen mali teşviklerin borç yükünü küresel anlamda bu sene daha da artıracağı öngörülmekte. Maliye politikaları tarafından yurt içinde de ekonomiye desteğin sürmesini beklemekteyiz, bu görüntü ışığında da bütçe dengesi /GSYH oranının %3’e doğru hareketini kısa vadede hızlandırabileceğini düşünebiliriz. Bununla birlikte küresel ekonomi ve yurt içi ekonomi en kötüyü geride bırakıp toparlanmaya başladıkça başta vergi gelirleri olmak üzere gelirlerdeki toparlanma ile kayıpların kısmi telafi edilebileceğini düşünüyoruz.
ŞİRKET HABERLERİ
Anadolu Sigorta (ANSGR, Pozitif): Şirket’in Mart 2020 dönemindeki brüt prim üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %21 oranında artarak 617mn TL’ye yükselmiştir. Böylelikle, mart ayı prim üretimi ile birlikte Şirket’in 2020 yılı Ocak – Mart dönemi brüt prim üretimi yıllık bazda %21 artarak 1,9 milyar TL’ye yükselmiştir.
Arçelik (ARCLK, Nötr): 31 Mart 2020 tarihli açıklamada yurtdışında faaliyet gösteren bazı bağlı ortaklıkların faaliyet gösterdikleri ülkelerde Covid-19 salgını nedeniyle sokağa çıkma yasağı ilan edildiği dönemde üretim ve satış faaliyetlerini geçici olarak durdurdukları duyurulmuştu. Söz konusu ülkelerde sokağa çıkma yasakları uzatılmış olup, Bangladeş’te 25 Nisan 2020, Pakistan’da ve Güney Afrika’da 30 Nisan 2020’de sona ermesi beklenmektedir. Hindistan’da devam eden sokağa çıkma yasağı nedeniyle İş Ortaklığı Voltbek tesisinde de üretim durmuştur ancak bu tesiste üretime yeni başlandığından, faaliyetlere önemli bir etkisi olmamıştır. Rusya’da ise 15 Nisan itibariyle üretim başlamıştır. Bu ülkeler dışındaki faaliyetler ise tedarik, üretim ve satış süreçlerinde zaman zaman aksamalar yaşansa da, İş Sürekliliği Planı ve çalışanların sağlığına yönelik alınan önlemler altında yavaşlatılarak devam etmektedir.
Good-Year (GOODY, Nötr): Goodyear Lastikleri Türk A.Ş. Yönetim Kurulu’nun 15.04.2020 tarihli kararıyla İzmit fabrikasında üretime 20.04.2020 tarihi itibarıyla kısmen başlanmasına, Adapazarı fabrikamızdaki duruş süresinin ise 4 Mayıs 2020 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir. Bununla birlikte, Adapazarı fabrikasında 20.04.2020 tarihi itibarıyla belirli bölümler iş sürekliliği kapsamında çalışmaya başlayacaktır.
Migros (MGROS, Pozitif): Migros Ticaret AŞ İcra Başkanı Özgür Tort, “Bu dönemde online marketin çok büyük etkileşim artışını gördük. Sanal marketimizde tam 4 kat artan bir talep var.” dedi. Sanal market uygulamasının geçerli olduğu il sayısını son yıllarda 30’dan 60’a çıkardıklarını anımsatan Tort, son gelişmelerle birlikte Migros Sanal Market faaliyetinin geçerli olduğu il sayısının 75’e ulaştığını söyledi.
TOFAŞ (TOASO, Sınırlı Negatif): 31 Mart 2020 tarihli açıklamada, dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan Yeni Tip Koronavirüs (Covid-19) etkileri çerçevesinde, yurtdışından gerçekleşen tedarik ve teslimat süreçlerindeki aksamalar değerlendirilerek, Fabrikada 20 Nisan 2020 tarihine kadar üretime ara verecileceği açıklanmış olup, yaşanmaya devam eden benzer gelişmeler sonucunda söz konusu süre 04.05.2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
SEKTÖR HABERLERİ
Birleşme Satın Alma: KPMG Türkiye, tüm dünyaya yayılan koronavirüs salgınının, dünyada ve Türkiye’de M&A aktivitelerini durma noktasına getirdiğine dikkat çekerken; salgının Türkiye’de bankaların NPL rasyosunun gelecek sene çift haneye çıkmasına neden olabileceğine dikkat çekti. KPMG Türkiye tarafından düzenlenen “Covid-19’un şirket evliliklerine, değerlemelerine ve finansman piyasalarına etkisi” webinar’ında konuşan KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Şirket Ortağı Gökhan Kaçmaz, ilk çeyrekte Türkiye’de 700 milyon dolarlık M&A işlemi gerçekleştiğini belirterek şunları söyledi: “Türkiye’de M&A aktivitesi açısından 2020 için umutluyduk, bir geri dönüş bekliyorduk, ancak koronavirüs nedeniyle M&A aktivitesinde Mart ayında sert bir duruş oldu. “Türkiye’de M&A hacmi 2019’da 2,9 milyar dolar ile 15 yılın en düşüğünde gerçekleşirken, KPMG Türkiye yılın başında düzenlediği basın toplantısında 2020’de kademeli iyileşme öngördüklerini açıklamıştı.
Borsa İstanbul: Sermaye Piyasası Kurulu kararı uyarınca devreye alınan Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında, TSPOR.E ve ULAS.E paylarında 16/04/2020 tarihli işlemlerden (seans başından) 30/04/2020 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar brüt takas uygulanacaktır.
Not: VBTS kapsamında getirilen tedbirler; pazar değişimi ve diğer nedenlerle uygulanacak olan açığa satış ve kredili işlem yasaklarından ve brüt takas uygulamasından ayrı olarak değerlendirilmelidir.
SPK’nın 02/03/2020 tarihli kararı uyarınca Borsa İstanbul A.Ş. Pay Piyasalarında ikinci bir duyuru yapılıncaya kadar açığa satış işlemleri yasaklanmıştır.
Konut: Türkiye genelinde konut satışları 2020 Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,4 oranında artarak 108.670 oldu. Konut satışlarında, İstanbul 19.846 konut satışı ve %18,3 ile en yüksek paya sahip oldu. Türkiye genelinde 2020 Mart ayında ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı ayına göre %90,4 oranında artış göstererek 43.329 oldu. Öte yandan, yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %3,0 azalarak 3.036 oldu. Ülke uyruklarına göre en çok konut satışı İran vatandaşlarına yapıldı.
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Bosch Fren Sistemleri (BFREN): 07 Nisan 2020 tarihli açıklamada, tüm dünyayı etkisi altına alan Coronavirüs etkilerini azaltmaya yönelik alınan önlemler çerçevesinde şirket, fabrikasında 20 Nisan 2020 tarihine kadar üretime ara vereceğini kamuya açıklamıştı. 17 Nisan 2020 tarihi itibariyle bazı hatlarda düşük kapasite ile çalışmalar yapılacaktır. Çalışma ortamında çalışanların sağlığının korunması amacıyla koruyucu ekipman kullanılması ve sosyal mesafe kurallarına uyum için gerekli tüm tedbirler alınmıştır. Üretime tam geçiş için öngörülen tarih 04 Mayıs 2020 olarak belirlenmiştir. Konuyla ilgili önemli gelişmeler yatırımcılarımızla ayrıca paylaşılacaktır.
Jantsa Jant (JANTS): Şirket İştiraki JMW Jant San.Tic.A.Ş. 01.04.2020 – 15.04.2020 tarihleri arasında üretime ara vermişti. Şirket yaptığı açıklamada Ülkemizdeki ve dünyadaki pandemik durumun (covit 19) etkisiyle satış ve satınalma süreçlerinde genel duruşlar meydana geldiğini ve bu sürelerin uzatıldığını duyurmuştur. Buna göre şirket iştiraki de üretimdeki bu arayı 04.05.2020 tarihine kadar uzatmıştır. Şirket faaliyetlerine önem arz edecek bir etkisi olmadığı bildirilmiştir.
Sanifoam Sünger (SANFM): 30.03.2020 tarihli açıklamada Adana, Ankara, Çerkezköy (merkez) fabrikalarında üretime 15 gün süreyle ara verileceği açıklanmıştı. Yurtiçi ve yurtdışı müşteri ve tedarikçilerin birçoğunun üretime başlaması ve siparişlerinde meydana gelen artışlar sebebiyle 16.04.2020 tarihinden itibaren fabrikalarda üretim faaliyetlerine yeniden başlanacaktır.
Tukaş Gıda (TUKAS, Pozitif): Yeni korona virüs (Covid-19) küresel salgını nedeniyle şirket ürünlerine olan taleplerde büyük artış meydana geldiği duyurulmuştur. Artan taleplerin karşılanması için Niğde Bor Karma ve Deri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (“BORKOSB”) ile BORKOSB içerisinde yer alan toplam 186.998 m2 yüzölçümüne sahip arsanın 36.75 TL/m2 birim fiyat üzerinden Şirkete tahsis edilmesine ilişkin arsa tahsis sözleşmesi 15.04.2020 imzalanmıştır. Toplam tahsis bedelinden (6,87mn TL) Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen %80 oranındaki kısmen bedelsiz tutar (5,50mn TL) düşüldükten sonra kalan 1,37mnTL parsel tahsis bedeli ve 1,37mn TL alt yapı katılım payı olmak üzere toplam 2,75mn TL alım bedelinin %30’u peşin, kalanı 12 eşit taksit halinde 2 yılda ödenecektir. Şirkete tahsis edilen söz konusu arsanın üzerine salça ve sebze konserveleri üretimine yönelik tesis kurulması planlanmaktadır.
FAİZ PİYASALARI
Çarşamba günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %9,06 seviyesinden %8,91 seviyesine geriledi. Merkez Bankası piyasayı toplamda 100 milyar TL ile 76,5 milyar TL’si repo (40,5 milyar 3 aylık repo, 36 milyar haftalık repo) ihalelerinden karşılanacak şekilde fonladı. Geri kalan tutarın 23,5 milyar TL’si %8,75’den piyasa yapıcı bankalara kullandırıldı.
ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi, dün güne %0,75 seviyelerinden başlarken, IMF’nin bu yıl küresel ekonominin Büyük Buhran’dan bu yana en sert daralmayı yaşayacağına ilişkin uyarısının ardından yatırımcıların koronavirüs salgınının olumsuz ekonomik etkilerine ilişkin endişelerinin artması, ham petrol fiyatlarının talebe yönelik endişelerle sert gerilemesi, ABD’de koronavirüs salgınının bilançolar üzerindeki olumsuz etkilerinin izlenmeye devam edilmesi ve ABD’de beklentilerden kötü gelen ekonomik verilerin etkisiyle azalan risk iştahı kapsamında artan güvenli liman talebiyle baskı altında kaldı. Bugün sabah saatlerinde %0,64’lerde seyretmekte.
Küresel risk iştahının baskı altında kalmasıyla birlikte dolara yönelim artarken gelişen ülke varlıkları da satış baskısını hissetti. TL faizlerde kısa vadede 20 baz puan, uzun vadede 60 baz puana varan yükseliş gözlendi.