SABAH STRATEJİSİ
Fed öncesi bugün ABD’de açıklanacak mayıs enflasyonu öncesinde borsa endekslerinde yükseliş isteği var. Dün %1,5 primle günü tamamlayan Nasdaq teknoloji endeksi bu sabah da vadelilerde %0,4 civarında alıcılı. Avrupa’da da dün borsalar artıda kapatırken, bu sabah Euro STOXX 50 vadelisi %0,6 primli. Japonya hariç MSCI Asya Pasifik endeksindeki yükseliş ise %1’e yaklaşıyor. Genel olarak Fed’in bu toplantıda pas geçebileceği (%84 oranında fiyatlanıyor) ve Çin Merkez Bankası’dan yavaşlama eğilimi gösteren ekonomiyi desteklemek için gevşemeci adımlar atabileceğine yönelik beklentiler risk iştahını destekliyor. Bugün ABD’de açıklanacak enflasyon (TÜFE’de beklenti yıllık bazda %4,1, çekirdek enflasyonda ise %5,2) beklentilerin anlamlı bir şekilde üzerinde gelmedikçe piyasalarda risk alma iştahı sürebilir. Piyasalar şahin bir Fed’e zaten kendisini konumlandırmıştı. Yurtiçi tarafta ise dün BIST100 en yüksek 5.730 seviyesini gördükten sonra bu noktadan satışlarla karşılaştı ve günü bankacılık sektörü öncülüğünde %0,67 oranında düşüşle 5.589 seviyesinden tamamladı. Kar satışı olarak değerlendirilebilecek dünkü geri çekilmenin etkisi bu sabah açılışta devam edebilir ancak sonrasında endekste toparlanma bekliyoruz.
MAKROEKONOMİ
Yurt içinde, TCMB tarafından nisan ayı cari işlemler dengesi verisi yayınlandı. Buna göre, nisan ayında net hizmet gelirlerindeki (özellikle net seyahat ve taşımacılık gelirlerindeki) kısmi artışa karşın dış ticaret açığının artmasının etkisiyle mart ayına göre aylık cari açık 4,9 milyar USD’den 5,4 milyar USD’ye kısmi yükselmekle birlikle Bloomberg beklentisi olan 4,3 milyar USD’nin üzerinde gerçekleşti (2022 yılında aylık cari açık ortalama 4 milyar USD seviyesindeydi). Nisanda dış ticaret açığının artmasında (6,3 milyar USD’den 7 milyar USD’ye), özellikle aylık bazda ihracattaki düşüşün (4,2 milyar USD düşüş), ithalattaki düşüşten (3,5 milyar USD düşüş) fazla olması belirleyici oldu. Öte yandan, nisanda ithalattaki düşüşe bakıldığında, altın ve enerji ithalatındaki düşüşlerin devam ettiği gözlendi. Bu kapsamda altın ithalatı, ocak ayında ulaştığı rekor seviye olan 4,9 milyar USD’den şubat ayında 4 milyar USD’ye ve mart ayında 1,6 milyar USD’ye gerilemesinin ardından nisan ayında 1,2 milyar USD seviyesine gerileyerek düşüşünü sürdürdü ve enerji ithalatı da ocak ayında 8,8 milyar USD ile eylül ayındaki rekor seviyeye yakın gerçekleşmesinin ardından şubatta 6,7 milyar USD’ye ve martta 5,8 milyar USD’ye gerilemesinin ardından nisanda 5 milyar USD seviyesine gerileyerek düşüşünü sürdürdü.
Altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi ise nisan ayında 0,5 milyar USD açık verdi ve böylece 22 aylık aranın ardından ilk kez açık vermiş oldu, geçen yılın aynı ayında ise altın ve enerji hariç 4,2 milyar USD fazla verilmişti.
12 aylık kümülatif cari açık, mart ayındaki 54,9 milyar USD’den nisan ayında 57,8 milyar USD’ye yükselerek Temmuz 2012’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı ve cari açık/GSYH oranı %5,7 seviyesinden %6 seviyesine geldi (GSYH olarak 2023 yılı 1. çeyrek gerçekleşme baz alındı).
Enerji ve altın hariç 12 aylık kümülatif fazla ise mart ayındaki 48,5 milyar USD’den nisan ayında 43,9 milyar USD’ye geriledi, bunun yanında 2022 yılının aynı dönemindeki 43,4 milyar USD’nin hafif üzerinde kaldı. 12 aylık kümülatif bazda enerji ithalatı, şubat ayındaki 95,5 milyar USD ile aralık ve ocak aylarındaki rekor seviye olan 96,5 milyar USD’ye yakın seyretmesinin ardından mart ayında 92,9 milyar USD’ye kısmi gerilemişti, nisan ayında da düşüşünü sürdürerek 90,1 milyar USD seviyesinde gerçekleşti. Bunun yanında 12 aylık kümülatif bazda parasal olmayan altın ithalatı ise mart ayındaki 29 milyar USD’den nisan ayında 29,7 milyar USD’ye yükselerek rekor seviyede gerçekleşti.
Nisanda cari açığın finansmanının büyük ölçüde rezervlerle karşılandığı gözlenmekte, bunun yanında net yabancı sermayenin (özellikle diğer yatırımlar ve doğrudan yatırımların) cari açığın finansmanına katkısının sınırlı kaldığı görülmekte. Detaylara bakıldığında, nisanda diğer yatırımlar kaynaklı 1,4 milyar USD’lik girişe ve doğrudan yatırımlar kaynaklı 0,8 milyar USD’lik girişe karşın portföy yatırımlarında 1,2 milyar USD’lik çıkış olduğu görülmekte. Net hata noksan kaleminde (kaynağı belli olmayan para giriş ve çıkışını gösteren) ise 3,7 milyar USD’lik çıkışla son iki aydır çıkış kaydedildi. Rezervlerde ise nisanda 8,2 milyar USD’lik belirgin düşüş görüldü, böylece rezervlerde son dört aydaki toplam düşüş, 22,4 milyar USD’ye ulaştı.
- Nisan ayında diğer yatırımlardaki 1,4 milyar USD’lik artışta, özellikle TCMB’ye yabancı ülkelerden aktarılan döviz mevduatı belirleyici olurken, bunun yanında yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerinden yurt içine aktardığı efektif ve mevduatlarının artması (0,1 milyar USD artış) ve yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatlarının artması (0,1 milyar USD artış) da diğer yatırımlardaki artışı destekledi. Buna karşın, yurt dışı kişilerin yurt içindeki mevduatlarının azalması (0,2 milyar USD azalış) ise diğer yatırımlardaki artışı kısmi sınırlandırdı. Öte yandan, bankacılık sektörü yurt dışından 289 milyon USD’lik net kredi kullanımında bulunurken, Genel Hükümet yurt dışına 22 milyon USD’lik ve diğer sektörler ise yurt dışına net 107 milyon USD’lik net kredi geri ödemesi gerçekleştirdi.
- Nisan ayında portföy yatırımlarındaki Eylül 2022’den bu yana en yüksek seviye olan 1,2 milyar USD’lik çıkışın ise, yurt içi bankacılık sektörü ve diğer sektörlerin yurt dışında net varlık ediniminin (0,3 milyar USD) yanında, hisse senedinden 0,04 milyar USD’lik çıkış ve borç senetlerinden 0,83 milyar USD’lik çıkıştan oluştuğu görülmekte. Bu kapsamda, nisanda Genel Hükümet yurt dışında eurobond ihracı yoluyla 0,16 milyar USD’lik net borçlanma gerçekleştirirken (2,50 milyar USD borçlanma ve 2,34 milyar USD geri ödeme), bankaların yurt dışı borç senetleri kapsamında net 0,19 milyar USD’lik ve diğer sektörlerin ise net 0,80 milyar USD’lik geri ödemede bulundukları gözlenmekte.
- Nisan ayında doğrudan yatırımlardaki 0,8 milyar USD’lik girişte ise, yabancıların gayrimenkul yatırımları (0,23 milyar USD) ve yabancıların gayrimenkul dışındaki doğrudan sermaye yatırımlarına (0,99 milyar USD) karşın yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki 0,4 milyar USD’lik net varlık edinimleri belirleyici oldu. Özelikle, nisanda yabancıların gayrimenkul yatırımlarının Mayıs 2021’den bu yana en düşük seviyede gerçekleştiği gözlendi.
- 2022 yılında ortalama 2,1 milyar USD giriş olan net hata noksan kaleminde (kaynağı belli olmayan para giriş ve çıkışını gösteren) ise nisanda 3,7 milyar USD’lik çıkış kaydedildi ve böylece son iki ayda toplam 6,9 milyar USD’lik çıkış görüldü.
- Bu kapsamda, nisanda 5,40 milyar USD gerçekleşen cari açığa karşılık net sermaye girişiyle ve NHN’da çıkışla birlikte 8,16 milyar USD rezerv azalışı gerçekleşti.
- Uzun vadeli yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak dış borç çevirme rasyosuna bakıldığında özellikle temmuz-ağustosta oldukça yüksek seyreden reel sektörün kredi kullanımının aralık ayına kadar olan dönemde normalleşmeyi sürdürdüğü görülmüştü, ocak ayında ise yeniden yükselişe geçmesinin ardından şubat, mart ve nisan aylarında gerilediği görülmekte. Bankalarda ise ilgili rasyonun ocakta önemli oranda gerilemesinin ardından şubatta belirgin şekilde yükseldiği ve mart ve nisan aylarında ise yeniden gerilediği görülmekte.
Ayrıca TÜİK tarafından nisan ayı iş gücü istatistikleri yayınlandı. Buna göre arındırılmış işsizlik oranı, nisan ayında bir önceki aya göre 0,1 puanlık kısmi yükselişle %10,2 seviyesinde gerçekleşti ve böylece düşük çift haneli seviyelerdeki seyrini üçüncü aya taşıdı, bunun yanında mart ayı verisi de 0,1 puan hafif yukarı yönlü revize edildi. Arındırılmamış işsizlik oranı ise nisanda bir önceki aya göre 0,3 puanlık düşüşle %10 seviyesine geriledi, ayrıca mart ayı verisi de 0,1 puan hafif yukarı yönlü revize edildi.
- Arındırılmış verilere göre istihdamda şubatta 352 bin kişilik düşüşün ve martta 224 bin kişilik düşüşün ardından nisanda 521 bin kişilik artışla önceki son iki aydaki düşüşlerin büyük ölçüde telafi edildiği görülürken, işsiz sayısı ise nisanda 74 bin kişilik artış kaydetti. İş gücüne katılım oranı nisanda %53’ten %53,9 seviyesine yükselirken, istihdam oranı ise %47,6’dan %48,4 seviyesine yükseldi.
Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,
ABD tarafında, Fed’in para politikasına yön vermesi açısından yakından takip edilecek verilerden, mayıs ayı TÜFE verileri TSİ 15.30’da takip edilecek. Nisan ayında manşet TÜFE’nin aylık bazda artış hızı beklentilerle uyumlu olarak %0,1’den %0,4’e hızlanırken, yıllık bazda %5’ten %4,9 seviyesine hafif gerilemişti ve böylece Nisan 2021’den bu yana en düşük seviyede gerçekleşmişti. Gıda ve enerji fiyatlarını dışlayan çekirdek TÜFE’nin ise, nisanda aylık bazda artış hızı beklentilerle uyumlu olarak bir önceki aya benzer şekilde %0,4 seviyesinde gerçekleşirken, yıllık bazda da beklentilerle uyumlu olarak %5,6’dan %5,5 seviyesine hafif gerilemişti. Mayısta ise manşet TÜFE’nin aylık bazda artış hızının, %0,4’ten %0,2’ye yavaşlaması ve yıllık bazda %4,9’dan %4,1 seviyesine gerilemesi ve çekirdek TÜFE’nin ise aylık artış hızının bir önceki aya benzer şekilde %0,4 seviyesinde gerçekleşmesi ve yıllık bazda ise %5,5’ten %5,2 seviyesine yavaşlaması bekleniyor.
Ayrıca ECB’nin para politikasına da yön verecek olan enflasyon verilerinden, Almanya’da mayıs ayı nihai TÜFE verisi TSİ 09’da takip edilecek. Öncü verilere göre, Almanya’da manşet TÜFE aylık bazda nisanda %0,4 artışın ardından mayıs ayında enerji ve gıda fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle %0,1 oranında sürpriz bir şekilde düşüş kaydetmişti, beklentiler ise aylık %0,2 artış yönündeydi, yıllık bazda ise %7,2’den %6,1 seviyesine gerileyerek beklentilerin (%6,4) altında gerçekleşmişti ve böylece Mart 2022’den bu yana en düşük seviyede kaydedilmişti.
Bunun yanında, Almanya’da ekonominin seyrine ve gelecek döneme ışık tutacak olan haziran ayı ZEW cari koşullar ve beklentiler endeksleri TSİ 12’de açıklanacak. Mayısta ZEW cari koşullar endeksi -32,5’ten -34,8’e gerilerken, beklentiler endeksi ise 4,1’ten -10,7 seviyesine gerileyerek yeniden daralma bölgesine geçmişti. Özellikle anket katılımcılarının, mayısta ülkede yüksek seyreden enflasyon ve küresel çapta kısıtlayıcı para politikasının yanında ABD’deki borç tavanı krizinin de ekonomi üzerinde baskı oluşturduğunu belirttikleri gözlenmişti. ECB’nin faiz artışlarının süreceğine işaret etmesinin etkisiyle haziranda ise ZEW cari koşullar endeksinin -34,8’den -41 seviyesine gerilemesi ve beklentiler endeksinin ise -10,7’den -13,5 seviyesine gerilemesi bekleniyor.
Diğer yandan, TSİ 17’de BoE Başkanı Bailey’in konuşması, Banka’nın para politikasına ilişkin olası yeni sinyaller bakımından yakından takip edilecek.
Yurt içinde ise, TSİ 10’da TÜİK tarafından nisan ayı perakende satış ve ciro endeksleri verileri yayınlanacak. Tüketim harcamalarına dair izlediğimiz perakende satış hacmi şubatta 11 ilimizi etkileyen depremlerin olumsuz etkisiyle aylık %6,5 oranında gerileyerek salgın tedbirlerinin uygulandığı Nisan 2021’den bu yana görülen en sert düşüşü kaydetmesinin ardından martta aylık %7,3 oranında güçlü artışla toparlanma kaydetmişti, söz konusu aylık artış Haziran 2021’den bu yanaki en sert artış olmuştu. Perakende satış hacminin yıllık artış hızı ise ocakta Nisan 2021’den bu yana en yüksek seviye olan %34’ten şubatta %21,7 seviyesine gerilemesinin ardından martta %28,7 seviyesine yükselmişti. Ayrıca perakende satışların öncüsü olan haftalık banka ve kredi kartı harcamalarına bakıldığında, martta rekor seviyede kaydedilmesinin ardından, nisan ve mayıs aylarında da rekorunu yenileyerek güçlü seyrini sürdürmeye devam etmişti, 2 Haziran haftasında da 140 milyar TL seviyesiyle mayıs ayında gözlenen haftalık rekor seviyeye (144,7 milyar TL) yakın seyrettiği ve iç talebin güçlü seyrini sürdürdüğüne işaret ettiği gözlenmekte. Ciro endekslerinde ise mart ayında aylık bazda tüm sektörlerde artışlar gözlenirken, güçlü yıllık artışlar kaydetmeye devam ettiği görülmüştü, yıllık ÜFE baz alındığında reel bazda ise toplam ciro endeksinde martta kısmi düşüşle son iki aydır düşüş sergilediği görülmekteydi.
Bunun yanında, TSİ 10’da TÜİK tarafından nisan ayı dış ticaret endeksleri verileri yayınlanacak.
ŞİRKET HABERLERİ
Europen Endüstri (EUREN, Nötr): Şirket, Güneş Enerjisi Camları yatırımının finansmanında kullanmak üzere Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası A.Ş ile 500mn TL tutarında kredi kullanımı için sözleşme imzalamıştır. Kredinin Merkez Bankası kaynaklı olduğu, faiz oranının TL Ref +%1, kredinin 2 yıl ödemesiz 10 yıl vadeli olduğu açıklanmıştır. Yatırımın inşaatı devam etmekte olup, güncel maliyetlerle toplam yatırım tutarının 1,3-1,4 milyar TL’ye ulaşmasının beklendiği ve kredi haricindeki kalan tutarın özkaynaklar ile finanse edileceği açıklanmıştır.
Sasa Holding (SASA, Sınırlı Negatif): Erdemoğlu Holding, Sasa’nın çıkarılmış sermayesinin yaklaşık %1,1’ini temsil eden yaklaşık 56,7 milyon hisseye denk gelen yaklaşık 3,55 milyar TL’lik Sasa hisselerini satacak. Satış “Türkiye dışında ikamet eden nitelikli kurumsal yatırımcılara” yapılacak. Nihai şartlar, hemen başlayacak olan hızlandırılmış talep toplama süreciyle belirlenecek. Erdemoğlu, işlem tamamlandığında Sasa’nın yaklaşık %60’ına sahip olmayı öngördüğünü açıkladı. Erdemoğlu şu anda şirkette doğrudan yaklaşık %61 ve dolaylı olarak yaklaşık %81,8 oranında paya sahip konumda. Şirket satış gelirlerinin çoğunu Sasa tahvillerini satın almak için kullanmayı planlıyor. HSBC Bank işlemin tek küresel koordinatör ve talep toplayıcısı oldu. Erdemoğlu çoğunluk hissesini elinde tutacak ve Sasa’nın yönetim kontrolünü elinde tutacak. (Kaynak: BloombergHT)
SEKTÖR HABERLERİ
Borsa İstanbul: Sermaye Piyasası Kurulu kararı uyarınca devreye alınan Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında BURVA.E, EGPRO.E ve INGRM.E payları 13/06/2023 tarihli işlemlerden (seans başından) 12/07/2023 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar açığa satışa ve kredili işlemlere konu edilemeyecektir.
Not: VBTS kapsamında getirilen tedbirler, payın işlem gördüğü pazarın/platformun işlem kuralları, pazar değişimi veya diğer nedenlerle uygulanan işlem esaslarından ayrı olarak değerlendirilir. Buna göre VBTS tedbirleri diğer düzenlemeler veya kararlarla uygulamaya alınan işlem esaslarının geçerlilik süresinden ayrı olarak tedbir süresinin sonuna kadar uygulanmaya devam eder.
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
ARD Bilişim Teknolojileri (ARDYZ): Şirket ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü arasında “Milli Emlak Bilgi Sistemi (Mebis) Bakım, Onarım, Güncelleme ve İdame İşi” sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşme bedeli KDV hariç 6,8mn TL’dir.
Astor Enerji (ASTOR): Şirket, özel bir firma ile 2mn USD tutarında, Güneş Enerji Sistemlerinde kullanılmak üzere, Güç Transformatörü satış sözleşmesi imzalamıştır. Yapılan sözleşmenin 2022 yılı hasılatına oranı %0,64 olarak açıklanmıştır.
Çuhadaroğlu Metal Sanayi (CUSAN): Şirket’in bağlı ortaklığı Çuhadaroğlu Alüminyum Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile Ram And Sons İnşaat ve Dış Ticaret A.Ş. arasında İstanbul’da yer alan “RAMS Beyond İstanbul Projesi” kapsamında Cephe İşleri Yüklenici Sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşme bedeli KDV hariç 18,7mn EUR’dur.
Formet Metal ve Cam Sanayi (FORMT): Şirket’in Çelik Kapı Fabrikası tarafından, Konya’da yapılmakta olan TOKİ projesi için, yılsonuna kadar teslim etmek üzere, 13mn TL tutarında, 2.556 adet kapı teslimini içeren sözleşme imzalanmıştır.
Panelsan Çatı Cephe (PNLSN): Şirket, Ankara merkezli özel bir firmadan, KDV dahil 44,4mn TL tutarında sandviç panel siparişi almıştır.
FAİZ PİYASALARI
Pazartesi günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %9’dan %8,99 seviyesine geriledi. TCMB dün 68,4 milyar TL’lik (%8,50’den, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Ayrıca BİST’te kotasyon yoluyla 191,9 milyar TL (%10’dan, 1 gün vadeli) kullandırdı. Toplam fonlama tutarı ise 396,8 milyar TL oldu.
Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisinde faizlerde kısa vadeli tarafta düşüşler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta yükselişler görüldü. Buna göre, kısa vadeli tarafta 20 baz puana varan düşüşler görülürken, orta ve uzun vadeli tarafta 160 baz puana varan yükselişler gözlendi.
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi