Ortalamaların hareketi ve sonuçları: Borsa nereye?
Borsa için formasyonlar üzerinden göstergeler, tahminler üretilmeye devam ediyor. Bir farklı analiz yöntemi de kıyaslamalı gitmek olabilir: tam olarak nereye gideceğini kestirmek için geçmiş hareketlerindeki enerji haline bakmak pek çok karmaşık soruya cevap sağlayabilir. Hareketi ortalamalar üzerinden, enerjiyi gösterge üzerinden modellemek ve tablolaştırarak çözüm olabilir
Geçmişten bazı vakalar: öncesi ve sonrası
| Tarih | 13.09.22 | 30.09.22 | 03.01.23 | 17.02.23 |
| Ortoalama1 | 2181 | 2278 | 3029 | 3375 |
| Ortalama2 | 2326 | 2421 | 32349 | 3626 |
| Oran (2/1) | 1.0665 | 1.0628 | 1.0677 | 1.0743 |
| Sonrası değişim (%) | ~ -15 puan | ~ +80 puan | ~ -20 puan | ? |
Virgül sonrası 3. basamak veya binler basamağındaki değişim neden bu kadar dramatik sonuç farkı üretiyor? Elbette tek başına yeterli değildir: geçmişte de benzer oranda (ortalama2 / ortalama1) görülen sonuçlar vardır ama sonucu, sonrası çift basamaklı değişim getirmemiştir. O halde fark getiren bir şeyler olmalı, değil mi? Bunu da model bazlı bakışta görebiliriz. Geliştirilecek gösterge hesaplama yaklaşımı sonuç getirecek şekilde iyileştirilebilir.
Ortalama seçimi ve öncü gösterge ilişkisi
Sonuçta; açıklamaya çalıştığımız her vakayı sayısal model bazlı bakışa yerleştirmeye kendimizi alıştırmış durumdayız. Tecrübelerle farklı ortalamalar değerlendirilebilirse de yardımcı olacak temel kriter defalarca vaka çalışmaları üzerinden doğrulanmış olmalıdır. Buna göre ortalama seçilirken göstergenin parametrik değeri belirleyicidir. Bir başka deyişle her gösterge her ortalamayla istenen sonuçları vermez. Arada veriyor görünse de ortalamada yanıltıcı olma özelliği yüksektir. Burada “hangisi seçilmeli ?” sorusu önemsizdir. Ortalama ve gösterge arası ilişkiyi akılcı bir şekilde savunup doğrulayabilmek önemlidir. Zaten gösterge matematiği, hesaplanma şekli de bunu gerektirir.
Göreceli performans durumu hesaplanabilir olmalıdır:
Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere ortalamalar arası makas geçmiş hesaplara göre daraldığında yüksek pozitif getiri elde edilmişti. Bir başka deyişle göreceli olarak bakmak faydalıdır: geçmişle kıyaslamanın getirdiği avantaj vardır. Bu avantaj geçmişte göstergenin aldığı değer ile tahmin edilen dönemdeki aldığı değerin kıyaslanabilir olmasını da sağlamaktadır. Bu herkesin bildiği pozitif/negatif uyumsuzluk halidir. Elbette bu uyumsuzluk yeterince derin anlaşılamadığı için yanıltıcı özelliklerini eleyecek sistem kurulması mümkün olmamaktadır.
Standart sapma veya diğer istatistiki parametrelere girmeden ilerleyebilmeyi sağlayan basit ve çalışan model her zaman mümkündür. Riski azaltacak özelliklerini zamanla güçlendirmek mümkündür.
Tablo açılan makasa işaret ederken
– Hesaplanmış tablodan görüldüğü gibi geçmişte çift basamaklı değişimlerin belirleyicisi oran kriterdir
– oranın değişimi veya makasın hareketlenmesi tek başına anlamsızdır
– üstüne o dönemki “aynı formül” göstergenin hesaplanmış şekilde eklenmesi gerekir
– okuyucu kendine göre kriter gösterge kullanabilir
– önceki ilgili yazıda belirttiğimiz gibi: piyasa döngüleri çift yönlü çalışır