Utku Altunöz – 10.12.2014
Borsa nedir? Ne değildir? Tasarruflarımı Borsa İstanbul’da değerlendirmeli miyim? Ayrıca sizlere bir hisse senedi tüyosu.
Kıymetli takipçilerim. Son zamanlarda Borsa İstanbul konusunda oldukça ilginç sorular gelmekte. Bu yazımda bu konuyu ele almam bir zorunluluk halini aldı. Öncelikle yazımın başlığının ikinci kısmının cevabını vererek başlamak istiyorum. Hem evet, hem hayır. Öncelikle şunu açıkça belirtmek isterim ki borsadada tasarrufları değerlendirmek, belli bir bilgi birikimi, iyi bir bilanço okuyucu ve iyi bir mali analizci olmayı da beraberinde getirmektedir. Tabi bu saydıklarım normalde olması gereken ve gelişmiş ülkelerde geçerli olan bir kuraldır. Bizim gibi gelişmekte olan borsalarda genellikle manüpülasyonlar ve spekülasyonlar oldukça sık rastlanan bir durumdur. Bunun temel sebeplerinden biri borsamızın ve diğer finansal enstrümanlarımızın derinliklerinin olmamasıdır.
Elinizde bir miktar paranız var. Oldkça da sabırlı bir yatırımcısınız. Altını çizerek söylemek istiyorum. Sabırlı. Uzun vadede bekleyip yüksek kazanç elde etmeyi düşünüyorsunuz. O halde BİSTİSTANBUL sizler için bir alternatif olabilir. Birçok bilimsel araştırma ve yayın şunu ispatlamıştır ki 10-15 yıl bandında getiride borsayı geçebilen başka bir yatırım aracı yoktur. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerde borsadan ciddi şekilde para kaybatmek, batmak gibi bir algı söz konusudur. Halbuki yazımın başında belirttiğim gibi iyi bir bilanço okuyucusu ve borsanın mantığını biraz bilen bir oyuncu, aldığı hisse senedi ile o firmaya ortak olduğunu idrak edebilmelidir. ŞUNU ÇOK İDDİALI BİR ŞEKİLDE SÖYLÜYORUM. EĞER SAĞLAM BİR BİANÇO OKUYUCUSU İSENİZ VE BİRAZ DA SABRINIZ VARSA BORSA SİZLER İÇİN EN GÜVENİLİR TASARRUF ARAÇLARINDAN BİRİDİR.
Borsada işlem gören bir hisseyi alıcı olduğu süreceistediğiniz anda satarak paraya dönüştürebilirsiniz. Ancak,satış anındaki piyasa fiyatı alış fiyatından daha düşükse birzarar söz konusudur. Piyasa fiyatının yükselmesini bekleyerekbu zarardan kaçınabilirsiniz. Ya da piyasalar sürekli düşüşgösterdiği durumlarda hisse senetlerinizi satarak zararınızındaha da büyümesini engelleyebilirsiniz. Özel veya kamu sektörütahvili ve hazine bonosunu da istediğiniz anda piyasada geçerlisatış fiyatından satarak paraya dönüştürebilirsiniz. Ancak,elden çıkaracağınız bu menkul kıymetlere menkul kıymetpiyasalarında (borsada) yüksek bir talep varsa, yani likiditekabiliyeti yüksekse, paraya dönüştürme işlemi daha kolayolacaktır.( SPK Yatırımcı Bilgilendirme Kitabından)
Peki Borsada neden kaybediyoruz?
Bu soruya şu terimleri sıralayarak başlamak istiyorum. Manüpilasyon, spekülasyoni keriz silkeleme ve insider trading. Bu kavramları değerli Yaman Törüner üstadın kaleminden aktarmak istiyorum.
Manipülasyon, önceden kurgulanmış işlemler yaparak, borsada alınıp satılan sermayepiyasasıaraçlarının (örneğin, hisse senetlerinin) fiyatlarını yükselterek veya düşürerek piyasayı yönlendirmek; bu suretle yatırımcılara zarar vermek ve neredeyse bu zarar kadar açıktan para kazanmak ya da kazandırmak anlamına geliyor.
Yatırımcılardan önce öğrenilen bilgilerle alım satım yapılması (İçeriden Öğrenenlerin Ticareti-Insider Trading) da bir çeşit manipülasyon işlemi olarak adlandırılabilir.
Manipülasyon, tüm borsalarda olduğu gibi bizde de yasaktır ve bunu yapanlar için hapis ve para cezaları vardır. Fiyatın etkilenmesi, göstermelik alım satımlar yapmakla veya yalan haber yaymakla gerçekleştirilebilir. Bu biçimde yönlendirilen yatırımcılara ‘borsa argosu’nda ‘keriz’ deniliyor. ‘Keriz’ler genelde, çok para kazanma vaadiyle kandırılıp, mevcut paraları alınan kişilerdir.Bir manipülasyona kurban edilerek, yatırımcıların paralarının alınması operasyonuna ise, yine ‘borsa argosu’nda ‘keriz silkeleme’ deniliyor. Borsalarda manipülasyon yasak iken, spekülasyon serbesttir. İleride yükseleceği tahmin edilen bir hisse senedinin(sermaye piyasası aracının) şimdiden alımı, ya da ileride düşeceği tahmin edilen hisse senedinin bugün satımı spekülasyon anlamındadır.Spekülatif işlemler, borsa sistem ve prensiplerini bozmayan, ‘İçeriden Öğrenenlerin Ticareti’ ile ilgisi bulunmayan, diğer yatırımcıları aldatmaya yönelik olmayan işlemlerdir.
Spekülatörler, borsalarda istenilen ve aranılan aktörlerdir. Kamuyu aydınlatma prensiplerinin uygulandığı ve yeterince derinlik sağlamış borsalardaki spekülatif hareketler normal karşılanır.
Ancak, yeterli derinliği bulunmayan borsa ve sermaye piyasası araçlarında yapılan spekülatif hareketler, o sermaye piyasası aracındaki fiyat oluşumunu spekülatöre teslim edebilir.
Bu nedenle, sığ piyasalarda yapılan yoğun alım satımlar da, tüm dünyada, bizdeki Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) gibi piyasayı izleyen ve denetleyen kuruluşlar tarafından yakından incelenir.
Manipülasyon ve manipülatif amaçlı spekülasyona dayanan işlemlerdeki kötü niyetin ispatı kolay değildir. Manipülasyon ve manipülatif spekülasyon olasılığı bulunan her türlü işlem, SPK tarafından yakından izlenir.
Bu izleme, piyasayı yorma veya fiyat oluşumunu engelleme amacı ile değil, yatırımcıları koruma ve piyasalardaki ticaretin konulan prensipler içinde yapılmasını sağlama amacı ile yapılır. ‘Teşkilatlanmış piyasa’ kavramı, bu çeşit izleme ve denetimin olduğu piyasaları ifade eder.
Hisse Senedi Önerim:TSKB
Kıymetli takipçilerim. İlkesel larak profesytonel olarak finans sektöründe çalıştığım yıllar dışında en yakın arkadaşlarıma bile bir hisse senedi önermedim. Bunu da çok doğru bulmuyorum. Fakat birkaç okuruma verdiğim sözler için sizlere bu gün bir hisse senedi önerisinde bulunacağım. Söz konusu önerinin benim kişisel önerim olup Para Borsa portalını bağlamadığını da şimdiden belirtmek isterim.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası 1.96 TL den işleme açılacak. Gerek olumlu finansalları, gerekse uzun süredir sürdürdüğü artış trendi ile 2.02 ilk hedef fiyatıdır. Bu fiyatı yukarı kırması durumunda 2.08 TL. Dir. Unutmadan iyi bir borsacı kâr yaptıkça iştahlanıp riske giren değil, makul yerde kağıdını elden çıkarandır.
Bol kazançlı günler dilerim.
Yrd. Doç. Dr. Utku Altunöz
E-mail: utkual@hotmail.com
https://twitter.com/utkualtunoz