Sema Bekler – 26.07.2013
Merhaba değerli arkadaşlarım, hepimiz az çok yatırımcı sayılırız.
İster işadamı ister memur ister ev hanımı olalım bütçemizden ayırabildiğimiz kadarını değerlendirmenin peşinde koşarız. Kimimizin favorisi döviz, kimimizin favorisi altın kimimizin favorisi de borsadır. Birçok tasarruf sahibi borsadan korkar, bir anda sıfıra düşeceklerini elde ne varsa borsaya kaptıracaklarını düşünürler, gündemin zirvesine oturmuş haberleri bile sırf borsayla ilgili diye dinlemezler. Ben bu durumun borsanın tam olarak ne olduğunun bilinmemesinden kaynaklandığını düşünüyorum.
Borsa piyasaları günümüzde en iyi şekilde organize olmuş, belirli kuralları olan, ülke ekonomisinin kalbinin attığı finans kuruluşlarıdır. Bu finans kuruluşlarında; kıymetli evrakların, kağıtların, emtiaların ticari işlemleri yapılır. Ancak borsa dendiğinde ilk aklımıza gelen hisse senetlerinin alım satımının yapıldığı menkul kıymet borsalarıdır.
Menkul kıymet borsalarında farklı ekonomik ölçekteki şirketler bir noktada toplanır. Bu şirketler halka arz yoluyla kısa zamanda büyüme beklentisi taşıyarak hisse senetlerini satışa çıkarırlar. Hisselerin fiyatları arz ve talebe göre değişkenlik gösterir. Eğer bir şirketin büyük yatırımları olur ve bu yatırımlardan yüksek gelir elde edeceği beklentisi yatırımcıda doğarsa, yatırımcı şirket hisselerini alır. Yatırımcının talep ettiği hisse senedinin değeri yükselir. Hisse fiyatı artan şirketin değeri de artar. Tabi hisselerin fiyatı sadece alım ve satımla belirlenmez. Ülke ekonomisi, ülke siyaseti ve ülkedeki gelişmeler aynı şekilde dünya ekonomisinde yaşanan değişimler beklentiler ve şirketin durumuyla faaliyet gösterdiği sektörde yaşanan tüm olumlu ve olumsuz gelişmeler hisse senedinin fiyatı üzerinde etkilidir.
Dünyada, ülkede, sektörde ve şirkette yaşanan her türlü değişim fiyatların artıp azalmasına neden olur. Borsadaki amaç, fiyatının yükseleceğini düşündüğünüz hisse için alım işlemi yaparken fiyatının düşeceğini ön gördüğümüz hisseler için satış işlemi gerçekleştirmektir. Böylelikle hissenin alım ve satım arasındaki farkı ile kar elde ederiz.
350’den fazla şirkete ait hisselerin işlem gördüğü BİST’ te, bu 350’den fazla şirketin hisseleri de kendi aralarında yatırımcı sayısına ve ya işletme türlerine göre gruplara ayrılır. BİST-30, BİST-50, BİST-100, banka endeksi, sanayi endeksi, bölgesel endeksler gibi… Ayrıca hisse senetleri 1 Ekim 2010 itibariyle A- B- C grubu olarak ayrı bir sınıflandırmaya tabi tutuldu. A grubunda yatırımcı için riski az, orta ve uzun vadede yatırım yapıldığı takdirde yatırımcının kazanmasına olanak veren hisse senetleri yer alır. B ve C grubu hisseleri ise yatırımcı için risk oranının arttığı hisselerdir. Şirketler yatırımcıya hisselerinin hangi gruba dahil olduğunu bildirmek zorundadırlar.
Borsa da işlemler alıcı ve satıcıların direk karşıya karşıya gelmeleriyle yapılmaz. İşlemler aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilir. Aracı kurumlar borsanın alım satım sistemine elektronik ortamda giriş yaparak yatırımcının alım satım emirlerini borsaya iletirler.
Borsada yatırım yapmaya karar verdiyseniz, öncelikle bilinçsiz olarak her önünüze gelen hisseyi alıp satmaya kalkmamalısınız. Piyasaları iyi takip edebilmeli ve hisse fiyatlarını neyin etkileyip etkilemeyeceğini iyi tahlil etmelisiniz. Hisse alım satım işlemlerinde, şirketlerin geçmiş ve şimdiki durumlarından çok gelecekteki durumları önemlidir. Bu nedenle hissesiyle herhangi bir işlem yapmadan önce şirketlerin gelecekteki hedefleri ve şirketin bulunduğu sektördeki gelişmeler hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Dünya piyasalarını takip etmeli ve dünyadaki bu gelişmelerden hisselerinizin nasıl etkilenebileceğini öngörmelisiniz. Oynayacağınız hisseler için bütçenizi iyi hesap etmeli, kaybetmeniz halinde sizi zora sokacak miktar ile oynamamalısınız. Paranızın tamamıyla tek bir hisseye oynamak yerine birkaç hisse üzerinde paranızı değerlendirmelisiniz. Hisselerinizi alırken daima sürekli prim yapan sektörlere yönelmelisiniz. Banka, holding, gıda, bilişim gibi… Hisselerinizi BİST-30’ da yer alan hisseler arasından seçmeye de özen gösterin. Çünkü bu hisselerin alıcısı ve satıcısı boldur. Bu hisselerde düşüşler sürekli olmaz, düşüşlerin ardından toparlanma sürecine girerler. Şirketlerin kar marjı da iyi bir veri olabilir. Kar marjı yüksek hisseleri tercih edebilirsiniz. Borsada hemen ve sürekli kazanmayı da ummayın, borsa tecrübe işidir ve tecrübe yılların birikimiyle kazanılır.