Borsa İstanbul son birkaç yıldır yaşadığı yükseliş veya azalışlar veya yüzde 10’luk kısmının Katar’a satılması vs. ile bir şekilde hep konuşuluyor. Son birkaç aydır ise yaşadığı tarihi zirvelerle adından söz ettiriyordu. Kapanışlarını hemen her gün bir önceki günden yüksek bir noktada tamamlıyordu.
Son bir iki haftada ise oldukça değer kaybetti BIST 100 endeksi. Kazanmaya ve karını arttırmaya alışan yatırımcılar bu durum karşısında şaşkınlık ve endişe yaşıyorlardır. Tarihi zirveler gören Borsa İstanbul neden değer kaybetmeye ve düşmeye başladı? sorusunun cevabına biraz bakalım.
Öncelikle şunu ifade etmek gerekir ki borsada işlem yapmak mutlaka piyasa bilgisi gerektirir. Hisse senetlerinin alımı/satımında öngörülü davranmak ve ona göre pozisyon almak şarttır. Piyasa bilgisi ve ekonomik yorum yapma yeteneği olmayan kişilerin borsada gelir elde etmesinin tek açıklaması vardır: Şans!
Borsa İstanbul ve diğer tüm ülke borsaları, hem ülke içinden hem de ülke dışından etkilenir. Yerli ve yabancı yatırımcıların karar ve pozisyonları borsaları olumlu veya olumsuz yönde etkiler. Son günlerde yaşanan BIST 100’deki düşüşleri de böyle açıklayabiliriz. Türkiye ekonomisi açısından dünden farklı dikkate değer bir olay yaşanmasa da dünya borsaları ve ekonomileri açısından yaşanan gelişmeler BIST 100 endeksini olumsuz yönde etkiledi. Bu gelişmeler nedir diye baktığımızda karşımıza şunlar çıkmaktadır:
- Fed´in tahvilalımlarını sona erdireceği ve bir süre sonra faiz artırımına gideceği beklentisi
- Doların bir aydır kademeli olarak neredeyse tüm parabirimleri karşısında değer kazanması
- 10 yıl vadeli ABD Hazine tahvilfaizlerinin yüzde 2.6´yı aşması
- Rusya´ya yaptırımlar
Yatırım uzmanı değilim ve kimseye de yatırım tavsiyesi verecek değilim. Benim anlatmak istediğim, borsada işlem yapan yatırımcıların hem Türkiye Ekonomisi hem de Dünya Ekonomisiyle yakından ilgilenmesi gerektiğidir. 1929 Büyük Buhran’ında “Kara Perşembe” olarak bilinen bir perşembe sabahı insanların hayatlarına son verecek seviyede psikolojik bunalım yaşamalarının sebebi “Kara Perşembe”den önceki çarşambaya kadar her gün karlarını arttırıyorken bir gecede yaşadıkları büyük kayıp idi. Borsa İstanbul’un son dönemdeki başarısı ortadadır. Borsa İstanbul’un tarihi seviyelerde değer kazanması Türkiye Ekonomisi açısından oldukça değerlidir. Hem yerli hem de yabancı yatırımcının Türkiye Ekonomisine ve geleceğine güvenerek yatırımlarını Türkiye’de değerlendirmesi çok kıymetlidir. Bunlar işin bir yönü fakat benim söylemeye çalıştığım yönü ise “tarihsel” bir uyarıdır. Tarihin verdiği bir bilginin yorumlanmasıdır. Bu yazıyı okuyanlar “Bunlar tarihte kaldı” diyebilirler, ben de öyle olmasını umuyorum ve ibret alınan tarihin tekerrür etmeyeceğine inanıyorum.
İsmail CEBECİ
Bağımsız Denetçi Yardımcısı
E-mail: cbcisml@gmail.com