Küresel finans krizi, neticesinde ABD mali piyasasının içine düştüğü borç krizi neticesinde, FED’in 2008’de başlattığı parasal genişlemenin, 2014 Ekim ayında yani sonbaharda 15 milyar $ daha kesinti yapılarak sonlandırılacağını geçen hafta içinde açıklanan 17 – 18 Haziran tariihli FED tutanakları ile tüm küresel piyasalar öğrenmiş oldu.
Son 6 yıldır 4 büyük Merkez Bankası olan FED, AMB, BOJ ve BOE’nin gerçekleştirdiği parasal genişleme neticesinde, artan likidite ile birlikte 10 trilyon $’ı aşan varlık alım miktarı bugün geldiğimiz noktada 2014 Ekim ayı sonrası farklı bir para politikasına dönüşecek aşamaya geldi. İşsizlik ve enflasyon verileri ABD’de her geçen ay daha olumlu gelmeye devam ediyor. Aylık istihdam artışı ortalama olarak 200 bin kişiyi aşmaya devam ediyor. Bu şekilde devam etmesi durumunda yılsonunda ABD ekonomisinde işsizlik oranı % 5,8 ve altına gerilemesi mümkün gözüküyor. TÜFE tarafına baktığımızda ise yıllık enflasyon % 2 olmuş durumda muhtemelen eylül 2015’de % 2,5’a yükselebilir. En çok dikkat edilmesi gereken faiz ise ABD 10 yıllıklar oluşturuyor. 2,53 seviyelerinde olan ABD 10 yıllık faizlerin 2,80’i aşması kritik seviye olarak gözükmekte. Dolayısı ile ABD’nin istihdam piyasası ve enflasyon rakamlarının olumlu gelmesi neticesinde, varlık alım programının 2014 Ekim ayında sonlandırılması sonrası, faiz artırım kararına yönelik beklentilerin oluşması 10 yıllık ABD faizlerini, 2014 Aralık ayına kadar %3,5 – % 3,65 seviyelerine yaklaştırabilir. Beklentim ise FED’in faiz artırmını 2015 ilk çeyreğinde gerçekleştirebilecek olması. Çünkü, Ekim 2014 sonrası süre ABD ekonomik görünümünün analizi için son derece yeterli bir zaman ve makro ekonomik verilerin sonbahardan sonraki 6 aylık süre içinde güçlü gelmeye devam etmesi FED’in faiz artırımını artırma sürecini, hızlandırabilir.
Avrupanın ise önümüzdeki aylarda, yeni bir parasal genişleme politikasını devreye sokması durumunda; Euro/Dolar paritesi daha fazla gerilemeye devam edeceğinden, Dolar yükselişini sürdürmeye ve ABD ekonomisine sermaye girişinin artarak devam edeceği beklenmektedir.
Bir başka önemli husus ise, FED para politikası kurulunun 17 Eylül’de gerçekleştireceği toplantı öncesi, 27-29 Ağustos Jackson Hole toplantısında, faiz artırım takvimi için çeşitli ipuçları ortaya çıkabilmesi. Dolayısı ile, 2014’ün yazının şu sıcak günlerinde karşımıza çok ilginç bir tablo çıkıyor. Avrupa 1 Trilyon €’luk yeni bir parasal genişlemeyi konuşurken, ABD faiz artırımına hazırlanıyor. 2015 Dünya Ekonomisi yeni para politikalarına yelken açıyor.
Dr. İsmet DEMİRKOL
Ekonomist – Akademisyen