ASELS: Durakta bekler gibi…
Belirsizlik üzerine daha iyi modellere ihtiyaç varken, geçmiş bakışı ısrarla korumanın topluma faydası yoktur. Halkın refahıyla ilgili temel göstergeleri dahi “belirsizlik” sepeti içinde yazılamak gerçekten “ben sizin için uğraşmak istemiyorum” demektir. Bu nokta konu başlığına ileride döneceğiz ama toplumsal fayda üzerine ASELS öncesi biraz daha değinelim.
Yatırımcı profilini tanımadan pazara girilir mi ? O pazardaki yatırımcı davranışı veya işlem – ticaret hakkında bilgi, bulgu, yorum sahibi olmadan hareket etmek körlemesine kumar oynamaya benzer. Finansal pazarlar da benzer mantıkla çalışır. İşlem yapanların davranışlarını tanımadan “işleyen” kuralları tespit etmek mümkün değildir. Kitabına uygun kurallar da olsa tanımak ve ne kadar esnetilmiş olabileceğini “bir savunma, korunma aracı” olarak bilmek gerekir.
Hisse senedi piyasasına bakarsak: değişen davranışın “neden, niçin” kısmını irdelemeden sonuca gitmeye çalışan sektör tecrübelilerini görmek de söz konusu artık.
Halbuki değişen dünyada, her yerde benzer durum var: algoritmalar geliştikçe yatırımcı, işlem yapıcı davranışı da değişmektedir. Yabancı ve yerli işlem yapanların daha az süre “işlemsiz” kalması ve hissesine sahip çıkmamasının sebebi artık teknolojinin belirleyiciliğinde olmaktadır.
Kural tabanlı, algoritmik işlemler hep vardı ama teknolojinin gelişmesiyle daha fazla “uygulanabilir” olmuştur.
Tarihi gerçeklerle paralel okuma yapmak gerekir: 2000 yılında yabancı yatırımcı hisse elde tutma süresi 250 gün idi. Yerli yatırımcı için 28 gün idi. Halbuki: 11 Aralık 1999’da Avrupa Birliği Zirvesi’nde Türkiye’nin gelecekteki üyeliği onaylanmış idi (Helsinki) . Bu sonucun ön hazırlık yılı 1999’da ise yabancı yatırımcı hisse elde tutma süresi 283 gün, yerli yatırımcı için 22 gün idi.
Peki 2020 yılı için durum nedir?
Yerli yatırımcı hissesine 18 gün sahip, çıkarken, yabancı yatırımcı 74 günü yeterli bulmuştur. Bir başka deyişle: yerli davranışı bozunum göstermemiş denebilir. Yabancı yatırımcı davranışı ise teknoloji destekli algoritmalarla hızlanmıştır: ede tutma süresi kısalmıştır.
Yabancı yatırımcıyı algoritmadan vazgeçiremeyeceğimize göre, yerli için algoritmik davranışı benimsemekten başka kalıcı çözüm yoktur.
Bunu ASELS davranışına bağlamak için bu giriş gerekliydi: 2019 sonbahar döneminde başlayan 1 yıllık yükseliş veya 2016 sonbaharda başlayan 1 yıllık yükseliş benzer algoritmaların sonucudur. Algoritmanın seyir defteri tadında devam edeceğiz. Bu seferlik ASELS algoritması olacak ve geleceğe fısıldadıklarına bakacağız.