Mahfi Eğilmez – 30.12.2015
Kriz konjonktüründe tahmin tutturmak, oynak bir zemin üzerinde durup tabancayla oynak bir hedefe ateş edip hedefi vurmak kadar zor bir iştir. O nedenle böyle bir ortamda tahminler genellikle tutmaz. Ama biz iktisatçı milleti yine de tahmin yapmaktan vazgeçemeyiz. Tahminlerimizi izleyenler de, tahminlerimiz tutmayınca bizimle dalga geçmeyi severler. Tahminlerle birlikte o tahminlerin dayandığı varsayımları ortaya koymamışsanız tahminlerinizin niçin tutmadığını anlatma hakkınız olmaz. Oysa varsayımlarınızı sıralamışsanız ve onlar doğru çıkmamışsa tahminlerinizin tutmamasının bir gerekçesi olabilir. Çünkü sonuçta varsayımlarınızın tutup tutmaması sizin elinizde olan şeyler değildir. Bu çerçevede tutmayan 2015 tahminlerimin dayandığı varsayımlarımı bir kez daha paylaşıp tutmayan tahminlerime gerekçe olarak ortaya koyayım.
2015 tahminlerimi yaptığım yazımda tahminlerimin dayandığı varsayımlar şunlardı: “Bu tahminleri yaparken dış siyaset ve jeopolitik durumun bugünkü haliyle süreceğini, petrol fiyatının ortalama 70 USD / Varil düzeyinde istikrar kazanacağını, Fed’in yılın ilk yarısında faizle ilgili bir karar almayacağını, ikinci yarıda karar alsa da uygulamaya 2015 yılında başlamayacağını varsaydım.” http://www.mahfiegilmez.com/2014/12/2015-tahminleri.html
Bu varsayımlardan dış siyaset ve jeopolitik durumun o günkü haliyle sürmediği yani ilk varsayımın tutmadığı çok açık. Suriye meselesi bir savaşa dönüştü ve Türkiye, hiç hesapta yokken Rusya ile ticari ilişkileri dondurma aşamasına geldi. Petrol fiyatının ortalama 70 USD/Varil olacağı varsayımı da tutmadı. Petrol fiyatı 2015 boyunca benim gerçekleşeceğini varsaydığım tutarın çok daha altında oluştu. Fed ile ilgili varsayımım ise kısmen tutmuş olarak düşünülebilir. Her ne kadar Fed, faiz artırımını 16 Aralık’ta aldığı için uygulama 2015’de başlamış sayılmasa da faizi artırması meselesi sürekli gündemde olduğu için Fed’in hamlesi 2015 yılı üzerinde etkili oldu.
Özetle söyleyebilirim ki tahminlerimin dayanağı olan varsayımlarım genel olarak tutmamış bulunuyor. Varsayımlar tutmayınca tahminlerin tutması da beklenemez. 2015 yılına ilişkin durumu aşağıdaki tabloda sunuyorum. Tablonun 2015 T başlıklı sütunu benim yılbaşında yaptığım 2015 tahminlerimi, 2015 GT başlıklı sütunu bugün eldeki verilere bakarak yaptığımız 2015 yılsonu gerçekleşme tahminini, tutma durumu da yılbaşındaki tahminlerimin gerçekleşme tahminlerine göre durumunu (5 en iyi tutma durumu olmak üzere) sıralıyor.
| 2015 Tahminleri | 2015 T | 2015 GT | Tutma Durumu |
| Büyüme (%) | 3,0 | 3,5 | 3 |
| TÜFE (%, yılsonu) | 7,0 | 8,5 | 3 |
| Cari Denge / GSYH (%) | -5,5 | -4,7 | 1 |
| USD Kuru (USD / TL) | 2,40 | 2,91 | – 4 |
| Euro Kuru(Euro / TL) | 3,18 | – | |
| İşsizlik (%) | 11 | 11 | 5 |
| Bütçe Dengesi (%) | -1,5 | -1,0 | 2 |
2015 yılına ilişkin tahminlerimdeki en büyük sapma dolar kurunda olmuş. Bu durum şaşırtıcı değil. Çünkü ortadoğuda yaşanan olaylar dünyayı yeni bir soğuk savaşın eşiğine getirdi. Buna ek olarak her ne kadar Fed, faizi, Aralık ayının ortasına kadar artırmadıysa da özellikle yılın ikinci yarısından itibaren bütün dünyada oluşan artış beklentisi yatırım fonlarının gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere dönmesine ve dolayısıyla Doların güçlenmesine neden oldu.
2016 yılı tahminlerimi paylaşmadan önce yine varsayımlarımı ortaya koymak istiyorum (ki 2016 sonunda tutmayan tahminlerim için gerekçe olsun): (1) Soğuk savaş eğiliminde yumuşama oluşacak. (2) Petrol fiyatı ortalama olarak 50 USD/Varil düzeyinde oluşacak. (3) Avrupa ekonomisinde yavaş yavaş toparlanma ortaya çıkacak. (4) Rusya – Türkiye ilişkileri normale dönecek. (5) Türkiye, yapısal reform olmasa da bazı düzeltme adımları atacak. (6) Fed, 2016 yılında 3 veya 4 kez daha faiz artışına gidecek. (7) Çin ekonomisinde bugünkünden daha kötüye gidecek bir değişme olmayacak.
Bu varsayımlar altında 2016 tahminlerimi aşağıdaki tabloda sunuyorum.
| 2016 Tahminleri | 2016 T |
| Büyüme (%) | 4 |
| TÜFE (%, yılsonu) | 9,5 |
| Cari Denge / GSYH (%) | -4,9 |
| USD Kuru (USD / TL) | 3,30 |
| Euro Kuru(Euro / TL) | 3,60 |
| İşsizlik (%) | 10,7 |
| Bütçe Dengesi (%) | -1 |
Emeklilere ve ücretlilere yapılacak ücret artışları kamu harcamalarını artıracak ve bütçe üzerinde olumsuz etki yaratacak olsa da asgari ücret artışının yaratacağı vergi ve sosyal güvenlik prim artışlarının kamu gelirlerini artırarak bu yükü fazlasıyla karşılayacağını tahmin ediyorum. O nedenle bütçe açığının yukarı gitmeyeceğini, hatta biraz daha aşağı gidebileceğini tahmin ediyorum.
Ücret artışları ve emekli maaşı artışları toplumun tüketim eğilimi en yüksek kesimine yönelecek gelir artışları olacağı için bu gelişmenin toplam talebin ve dolayısıyla büyümenin artmasına yol açmasını bekliyorum.
2016 yılında Fed’in faiz artışlarına devam etmesinin kurlarda artışa yani TL’de değer kaybına neden olacağını, TL’deki değer kaybının toplam talebin yükselmesiyle birleşerek enflasyonun yükselmesine yol açacağını tahmin ediyorum.
2015 yılında izleyerek, yorum yazarak ve referans vererek bloğuma gösterdiğiniz ilgiye teşekkür eder, yeni yılın sizlere, ülkemize ve dünyaya iyilik ve barış getirmesini dilerim.